Người mẹ kế và hai con trai

Nhà nọ, vợ chết sớm để lại một đứa con trai còn nhỏ dại. Người chồng lấy vợ kế, lại cũng sinh được thêm một thằng con trai. Nhưng chẳng bao lâu thì chồng chết. Người mẹ kế tần tảo nuôi hai đứa con trai khôn lớn. Bà quý con riêng của chồng hơn cả con mình đứt ruột đẻ ra. Hai đứa trẻ cũng biết yêu thương nhau, anh biết kính mẹ nhường em, còn em thì biết yêu mến vâng lời anh.

Hai anh cùng học với thầy đồ ở làng bên. Đường đến trường phải qua một cánh đồng rộng. Một buổi sáng, hai anh em vừa ra tới giữa đồng, thì thấy một đứa bé ăn mày nằm chết gục bên bờ ruộng. Hai anh em chạnh lòng thương, dừng lại. Em hỏi:

- Anh ơi, làm thế nào bây giờ?

Anh nghĩ một lúc rồi bảo:

- Anh em ta cùng cởi áo gói lại, đem chôn làm phúc.

Trong lúc hai đứa bé đang loay hoay bên cái xác thì bỗng có người đi qua. Thấy vậy, người kia đinh ninh rằng hai đứa học trò đã đánh chết đứa ăn mày, bèn quát:

- Chúng bay là con nhà ai mà dám giết người?

Hai đứa bé sợ hãi, khóc lóc thảm thiết và kể lại sự tình, nhưng người kia vẫn không chịu nghe. Anh trói gô chúng lại rồi dắt lên trình quan.

Quan tra hỏi, hai anh em vẫn một mực khai:

- Chúng con đi học giữa đường

Chộ (thấy) ăn mày chết thảm thương

Cổi (cởi) áo biểu (bảo) nhau làm phúc.

Cuối cùng quan thét bảo:

- Chúng bay không biết giết người là có tội to hay sao? Trong hai đứa phải có một đứa đền mạng.

Nói rồi, quan sai lính tống chúng vào ngục.

Đêm ấy, quan đi qua nhà giam, bỗng nghe có tiếng rì rầm, bèn dừng lại lắng nghe. Thì ra hai đứa bé vừa khóc, vừa trò chuyện với nhau.

Đứa anh nói:

- Em ơi, anh đây coi như không có

Sống thì cũng được, thác thì cũng thôi.

Còn chút mẹ già tóc bạc da mồi

Em ở lại nuôi dì là phải.

Đứa em liền nói:

- Anh ơi, anh là con cả

Mai sau hương hỏa mới đành

Thà không em, mô lẽ không anh!

Thấy hai đứa bé giành nhau thế mạng, quan vô cùng cảm động. Hôm sau, quan đòi người mẹ kế đến hầu và bảo:

- Con mụ giết người, nhân mạng chí trọng, trong hai đứa bé, phải có một đứa đền tội. Vậy mụ muốn đứa nào sống, đứa nào phải chết?

Người mẹ sụt sùi thưa:

- Lạy quan lớn, nhà tôi vốn hiền lành phúc đức

Con chúng tôi không phải lũ giết người

Sự này oan uổng mười mươi

Xin quan lớn đèn trời soi xét!

Như mà quan bắt một người phải chết

Thì tôi xin thế mạng thay con.

Quan vẫn lập nghiêm bảo:

- Ta không kết án mụ, vì mụ không giết người. Ta chỉ cần hỏi mụ, trong hai đứa, đứa nào đáng khép vào tội chết?

Người mẹ khóc lóc thảm thiết rồi thưa:

- Ví mà quan chẳng thương tình

Thì xin hãy giết thằng em

Vì nó là con tôi sinh đẻ

Còn thằng anh, con chồng tôi thác ủy

Xin tha cho, để tôi khỏi phụ lòng chồng.

Nghe xong, quan cho hai đứa bé lại gặp mẹ và phán:

- Đêm qua, ta đã nghe hai đứa bé này nhường nhau sống, nay lại nghe lời mụ thưa trình, thì biết chắc chắn là con mụ vô tội. Mẹ như thế, không thể đẻ ra con bất lương. Anh em như thế, không phải là phường bất nghĩa. Ta tha cho hai con mụ, mụ hãy gắng mà cho chúng ăn học nên người.

Ba mẹ con mừng rỡ, lạy tạ quan rồi dắt nhau ra về.

Nợ như chúa chổm

Vào thời nhà Lê, có một ông quan lớn trong triều tên là Mạc Đăng Dung có chí muốn cướp ngôi vua. Nhà vua biết được tin đó nhưng thế lực của Mạc rất lớn, ông ta cầm binh quyền, bè đảng lại đông nên không thể làm gì được...

Sự tích Thánh làng Chèm

Ngày xưa, ở làng Chèm có một người họ Lý khỏe mạnh lạ thường. Đặc biệt thân thể của anh ta quá khổ, đo được hai trượng sáu thước bề cao. Vì thế đi đâu ai cũng kinh sợ người ta gọi là Ông Trọng...

Chàng ngốc học khôn

Ngày xưa, có anh chàng tên là Đần lấy chị vợ tên là Khôn. Cả đời một chữ cắn làm đôi không biết, anh ta lại chẳng chịu thò đầu đi đâu, chỉ ru rú ở xó nhà để vợ sai bảo, từ việc nhỏ tới việc lớn, nên đã đần lại càng đần thêm...

Ba lưỡi rìu

Xưa có một anh chàng tiều phu nghèo, cha mẹ anh bệnh nặng nên qua đời sớm, anh phải sống mồ côi cha mẹ từ nhỏ và tài sản của anh chỉ có một chiếc rìu. Hàng ngày anh phải xách rìu vào rừng để đốn củi bán để lấy tiền kiếm sống qua ngày...

Cây tre trăm đốt

Chuyện xưa kể lại rằng, ở vùng nọ có một người nông phu rất nghèo khó, vì vậy nên anh ta không còn cách nào khác là phải đến ở cho nhà một phú ông vô cùng giàu có...

Thần giữ của

Ngày xưa ở vạn Lai-triều thuộc trấn Sơn-nam có một người lái buôn nước ngoài sang ta sinh cơ lập nghiệp. Sau mấy chục năm nhờ có mánh khóe tích trữ: buôn lúc đầu mùa, bán khi giáp hạt, lãi mẹ đẻ lãi con, hắn trở nên giàu có lớn...

Sự tích con muỗi

Có hai vợ chồng nhà nọ yêu nhau rất mực. Ngày mới lấy nhau, họ đã từng ăn thề hẹn không bỏ nhau. Nếu không may một trong hai người chết đi thì người kia sẽ chết theo để xuống âm ty cho có bạn...

Rạch đùi giấu ngọc

Ngày xưa, một ông vua nước ngoài có một viên ngọc vô cùng quý giá. Viên ngọc có hai điều lạ, một là cầm trên tay tưởng chừng rất nhẹ, thế nhưng đặt vào đâu thì ở đấy nặng trĩu...

Rắn báo oán

Ngày ấy, trong một gò đất cây cối mọc um tùm ở làng Nhị Khê gọi là gò Rùa, có một con rắn mẹ sống với một đàn con...