Tại sao điện ảnh lại có sự phân biệt các loại 4, 6 và 8 đường tiếng?

Điện ảnh từ câm đến có tiếng. Thời kỳ đầu áp dụng đường tiếng đơn. Nghĩa là ghi âm tại một vị trí của trường quay. Khi chiếu ra tại rạp phim thì dùng đường tiếng đơn để hoàn âm. Chỉ phát âm thanh từ một vị trí, hoặc phát ra cùng một âm thanh tại các vị trí khác nhau bằng mấy máy phóng thanh. Âm thanh đường tiếng đơn (mono) tuy cũng rất vui tai, nhưng không có cảm giác lập thể (nổi: stereo), khiến người nghe thấy không tự nhiên, không thật. Vào giữa thập niên 30 của thế kỉ XX đã xuất hiện điện ảnh lập thể. Âm thanh lập thể ngoài biến đổi âm điệu âm sắc và thay đổi mạnh yếu như mono ra, còn có cảm giác phương vị, cảm giác về chiều rộng và độ sâu, khiến ta như ở vào trong cảnh.

Điện ảnh từ phim 35mm, 50mm, phim toàn cảnh, phim màn ảnh rộng, phim 70mm, phát triển tới phim độ nét cao và phim màn ảnh cực lớn màn ảnh vòm, màn ảnh cầu. Cùng với sự phát triển đó, âm thanh lập thể của phim ảnh cũng đã có được sự thay đổi rất lớn, số lượng đường âm từ hai đường phát triển lên 4, 6, 8 đường (đặc biệt có 7, 9, 10, 11 đường).

Phim lập thể bốn đường tiếng 35 mm dùng phổ biến băng lập thể quang học có thiết bị hạ tiếng ồn. Vệt ghi âm của nó có hai vệt âm. Tín hiệu ghi trên đó bao gồm bốn đường tiếng trái, giữa, phải và tiếng môi trường. Lúc ghi, ghi số cho bốn đường tín hiệu thành hai đường tín hiệu. Lúc hoàn nguyên thì phục hồi hai đường tín hiệu trở lại bốn đường. Ta gọi đó là phương thức âm thanh stereo 4 - 2 - 4. Sự phân phối bốn đường âm thanh stereo trong rạp thành ba đường tín hiệu trái, giữa, phải ở phía sau màn ảnh. Còn một đường thì cấp cho hệ thống máy phóng thanh (loa: loudspeaker) đặt ở hai bên tường và tường sau của phòng khách xem. Như vậy, sẽ làm cho môi trường xung quang có được hiệu quả âm hưởng tốt.

Trang hình của phim 70mm rộng, độ nét cao và thường sử dụng âm thanh stereo sáu đường. Trong đó ở sau màn ảnh sẽ bố trí năm đường tín hiệu là trái, trái giữa, giữa, phải giữa và phải còn một đường âm thanh môi trường thì cũng bố trí như âm thanh stereo bốn đường tiếng.

Phim màn ảnh cực lớn, màn ảnh vòm và màn ảnh cầu đều sử dụng âm thanh stereo sáu đường tiếng. Có điều vị trí lắp đặt các đường tiếng khác với phim 70mm.

Phim ảnh âm thanh stereo số áp dụng bố trí âm thanh stereo tám đường tiếng số, điều khiển bằng con chip máy tính chuyên dụng. Nó được dùng cho các rạp chiếu phim cỡ lớn chứa được nhiều khán giả. Trong rạp chiếu, việc bố trí âm thanh là: sau màn ảnh được lắp đặt năm đường tín hiệu trái, giữa, trái giữa, giữa phải và phải. Trái, phải là hai đường âm thanh môi trường. Bức tường sau rạp còn có một đường âm thanh tần số thứ cấp. Tất cả là tám đường.

Nói chung số đường truyền càng nhiều thì cảm giác lập thể (nổi) càng rõ. Thế nhưng hai cái đó không phải là tỉ lệ thuận. Qua thực nghiệm thì cảm giác lập thể của một đường truyền (mono) là 0, của hai đường là 61%, ba đường là 84%, bốn đường là 90%. Số đường càng tăng nữa thì cảm giác lập thể cũng chỉ tăng lên chậm. Chỉ khi số đường tăng lên vô hạn (thực tế là không thể) thì cảm giác lập thể mới gần đến 100%. Bởi vậy, cân nhắc giữa hai mặt là cảm giác lập thể chủ quan với tính kinh tế của thiết bị thì bốn đường tiếng được ứng dụng rộng rãi hơn cả.