Tại sao loài cây sống dưới nước lại không bị thối rữa?

Bất kì loại cây nào cũng cần nước, nếu không có nước cây sẽ chết. Song mỗi loại cây lại có tập tính sinh sống khác nhau, có loại cây cần nhiều nước, có loại cây cần ít nước.

Sau mấy hôm mưa liên tiếp, khắp nơi đầy nước, nếu không kịp thời hút nước thì rất nhiều loại cây nông nghiệp như cây bông, đậu tương, ngô... sẽ bị ngập chết, nếu để lâu thân cây sẽ bị thối rữa. Nhưng loài hoa sen lại không như vậy, phần lớn một nửa thân cây luôn luôn ngập trong nước, hay các cây như cây rong cá vàng, cây bèo còn sống hẳn ở trong nước mà chẳng sao cả.

Tại sao vậy?

Rễ của cây nói chung là dùng để hấp thụ nước và chất dinh dưỡng, nhưng phải có đủ không khí thì rễ mới có thể phát triển bình thường, nếu rễ bị ngâm trong nước lâu, không đủ không khí, rễ sẽ bị ngừng sinh trưởng, thậm chí còn bị hỏng rễ mà chết cây.

Tuy nhiên, rễ cây sống dưới nước so với rễ bình thường lại khác, do chịu ảnh hưởng của môi trường lâu dài khiến cho nó có khả năng thích nghi sinh sống trong nước, thậm chí là có thể hấp thụ oxi ở trong nước, ngay cả khi lượng oxi tương đối ít, cũng có thể hô hấp bình thường.

Chúng làm thế nào để hấp thụ lượng oxi ít ỏi trong nước như vậy. Trong lớp vỏ của rễ cây có các khe giữa các tế bào, trên dưới thông nhau đã hình thành một hệ thống dẫn không khí. Điều quan trọng hơn là lớp biểu bì của rễ là một lớp màng mỏng trong suốt có thể giúp lượng oxi ít ỏi xuyên qua nó đưa tới rễ cây. Khi hiện tượng thẩm thấu xảy ra, do nồng độ hai bên màng khác nhau nên đã sản sinh ra một áp lực thẩm thấu mà sức thẩm thấu của lớp biểu bì ở cây sống dưới nước cực mạnh nên oxi được thấm vào trong rễ, làm cho rễ hấp thụ được một ít oxi, rồi thông qua các khe giữa tế bào tương đối lớn nên cung cấp đủ khí cho rễ hô hấp.

Có một số cây, để thích nghi với môi trường nước, trên thân còn có một số cấu tạo đặc biệt, ví dụ như ngó sen, nó luôn luôn ngâm sâu trong hồ ao đầm lầy, nơi mà không khí khó lưu thông, hô hấp tự nhiên cũng gặp khó khăn, nhưng trong ngó sen có rất nhiều lỗ to nhỏ, những lỗ này xuyên với những lỗ ở trên bề mặt lá, đồng thời trong lá cũng có nhiều khe, thông với những lỗ khí ở trên mặt lá. Vì vậy tuy chìm sâu trong bùn nhưng có thể nhờ mặt lá để hô hấp khí trong lành mà sống được. Lại như củ ấu, rễ của nó cũng ngập trong bùn bẩn, nhưng lá nó nở to, tạo nên nhiều túi khí có thể dự trữ lớn không khí cung cấp cho rễ thở.

Ngoài ra, lớp biểu bì của thân cây sống dưới nước cũng giống như rễ, có chức năng hấp thụ, các tế bào biểu bì cũng có chất diệp lục có thể tiến hành quang hợp, tự tạo ra thức ăn cho cây.

Do cây sống dưới nước có cấu tạo thích nghi với môi trường hô hấp bình thường, lại có “lương thực” để ăn, nên chúng sống lâu dài trong nước mà không bị mục nát.