Sự tích cây nêu ngày tết

Ngày trước, cũng chẳng ai biết rõ là bắt đầu từ khi nào và bằng cách nào đó, Quỷ đã chiếm đoạt hết từng tấc đất ở nước ta. Con người chỉ là ăn nhờ ở đậu, cũng như làm rẽ ruộng đất thuộc sở hữu của Quỷ mà thôi.

Ấy vậy mà Quỷ càng ngày càng đối xử với Người quá tay, quá đáng hơn. Chúng cứ tăng dần gấp đôi số thứ phải nộp qua từng năm, vì vậy mà mỗi năm lại nhích lên một chút. Sau cùng thì chúng nó ép Người nộp theo thể lệ mới đặc biệt mà chúng mới nghĩ ra, chính là “Ăn ngọn cho gốc”.

Khi Người không chấp nhận thì chúng nó lại lấy sức mạnh ra áp bức và buộc Người phải tuân theo. Vì vậy mà sau vụ gặt năm ấy thì những thứ mà Người thu lại được chỉ trơ toàn những rạ với rạ mà thôi.

Chính vì thế mà khắp nơi đều diễn ra cảnh tượng người nào người nấy toàn là da bọc xương, vô cùng thê thảm. Còn đám Quỷ ở bên cạnh thì đắc ý vô cùng, chúng cười ngất khi nhìn thấy cảnh xung quanh mọi người đều muốn chết rũ hết cả.

Phật ở phương Tây sang thấy vậy mới có ý muốn giúp đỡ cho Người có thể chống lại được sự bóc lột vô cùng tàn nhẫn của đám Quỷ. Khi mùa mới vừa đến, Phật bảo với Người không nên trồng lúa nữa, Phật dạy Người cào đất thành từng luống để mà trồng khoai lang.

Và Người cũng nghe lời làm y những gì mà Phật bảo. Quỷ nào đâu có ngờ rằng Người cũng có ngày có được mưu kế tốt để có thể chống lại sự áp bức của mình, vì vậy vẫn cứ sử dụng thể lệ của mùa trước đó là “Ăn ngọn cho gốc”.

Đến mùa thu hoạch, Quỷ vô cùng hậm hực khi trông thấy Người cứ gánh từng gánh khoai lang lúc lỉu về thẳng nhà mình và chất thành những đống to lù lù ở sân. Nhìn lại nhà mình thì Quỷ lại thấy chỉ toàn là dây khoai cùng lá khoai, toàn là những thứ chẳng thể nào mà nhá nổi. Ác một nỗi là thể lệ cũng đã định ra như thế, đám Quỷ không có cách nào chối cãi được cả.

Đến mùa khác thì Quỷ lại tiếp tục thay đổi thể lệ mới chính là “Ăn gốc cho ngọn”. Giờ thì Phật lại mách Người hãy trồng lúa. Khi thu hoạch, Quỷ lại tiếp tục hỏng ăn lần nữa. Người lại gánh từng gánh lúa vàng óng trở về nhà, còn đống rạ thì cứ để mặc cho đám Quỷ muốn làm gì thì làm.

Lần này thì Quỷ tức đến lộn hết cả ruột lên rồi. Mùa tiếp theo ấy thì chúng ra tuyên bố rằng sẽ “Ăn cả ngọn lẫn gốc”. Đến nước này thì Quỷ cũng phải nhủ thầm:

– Lần này mặc cho chúng mày trồng gì thì cuối cùng cũng chẳng thể nào mà lọt khỏi tay của chúng tao được.

Tuy nhiên thì Phật lại mách cho Người đổi giống cây trồng khác. Phật đem giao cho Người rất nhiều hạt giống của cây ngô để lấp đầy những thửa ruộng rộng lớn.

Năm ấy thì Người lại được thêm một lần sung sướng khi có thể nhìn thấy tất cả những công sức của mình bỏ ra không uổng phí. Trong từng căn nhà của Người thì thóc từ vụ trước còn chưa có ăn hết mà vụ này, từng gánh ngô lớn đã lại được chuyển về, đầy ắp những cót lớn.

Còn về phần của đám Quỷ thì ăn thêm một vố rất đau, chúng tức uất đến mấy ngày liền. Sau cùng thì Quỷ quyết định ép Người trả lại cho chúng tất cả những ruộng đất mà chúng cho làm rẽ. Trong bụng thì chúng thầm tính:

– Thà chúng ta chẳng được gì còn hơn là để chúng nó được ăn một mình thế kia.

Thấy vậy Phật liền bảo với Người tới để điều đình với đám Quỷ để cho mình được tậu lấy một miếng đất chỉ bằng bóng của một chiếc áo cà sa mà thôi. Nghĩa là, bây giờ Người sẽ đem trồng lấy một cây tre mà bên trên ấy có treo một chiếc áo cà sa, và chiếc bóng ấy che được bao nhiêu đất thì phần đất ấy sẽ thuộc quyền sở hữu của Người.

Lúc đầu thì đám Quỷ cũng chẳng ưng thuận đâu. Nhưng mà sau tính đi tính lại thì chúng thấy rằng đất tậu khá ít, nhưng mà giá lại rất hời. Nghĩ vậy nên chúng mới chịu đồng ý đề nghị của Người. Đám Quỷ chắc mẩm:

– Ồ! Nếu như là chỉ cần bằng một chiếc áo cà sa thôi thì có bao nhiêu đâu!

Hai bên đã thỏa thuận và đi đến giao ước rằng: phần đất ở ngoài bóng che thuộc sở hữu của Quỷ, còn phần đất ở trong bóng che ấy thì sẽ thuộc sở hữu của Người.

Đợi Người đã trồng xong tre thì Phật mới đứng hẳn lên trên ngọn cây rồi tung chiếc áo cà sa của mình ra. Áo cà sa của Phật bay ra và tỏa thành một miếng vải hình tròn. Sau đó Phật liền hóa phép khiến cho cây tre cứ thế cao mãi lên trên, cao đến tận trời.

Trời đất đột nhiên biến thành âm u, và bóng của chiếc áo cà sa cứ dần dần bao phủ và che kín hết mặt đất. Đám Quỷ tất nhiên không hề biết rằng lại có một điều phi thường xảy ra ngay lúc này. Mỗi khi bóng của áo cà sa lấn thêm vào phần đất của chúng thì chúng lại phải kéo nhau mà lùi dần, lùi mãi. Sau cùng thì đám Quỷ ấy cũng chẳng còn chút đất nào nữa, vì vậy nên phải kéo nhau chạy ra tít ngoài biển Đông. Bởi vậy nên người ta thường gọi chúng là Quỷ Đông.

Đám Quỷ tiếc rẻ vì tất cả những phần đất đai cùng hoa màu của mình giờ đây lại thuộc về Người, vì thế trong lòng cứ hậm hực mãi không thôi, chúng liền chiêu binh mãi mã kéo nhau vào hòng cướp lại đất.

Lần này thì Người và Quỷ chiến đấu với nhau vô cùng gay go, con người phải chịu áp lực rất lớn bởi vì đội quân Quỷ là cả bầy ác thú nào voi, chó ngao, ngựa, hắc hổ, bạch xà, v.v… con nào con nấy đều vô cùng hung tợn.

Thấy Người có vẻ bị yếu thế hơn, Phật liền cầm ngay cây gậy tầm xích để mà giúp Người đánh Quỷ. Nhờ có Phật ra tay trợ giúp mà đám quân theo Quỷ đến đều không cách nào tiến thêm được nữa.

Mấy trận đánh đều bất lợi nên Quỷ mới sai quân đến dò hỏi xem là Phật có sợ gì không. Phật liền hào phóng mà cho biết là mình sợ nào là hoa quả, nào là oản chuối, còn có cả cơm nắm và trứng luộc nữa. Nhưng đổi lại thì Phật cũng biết được là đám quân kia của Quỷ cũng biết sợ, chính là máu chó, còn có lá dứa cùng với tỏi và cả vôi bột nữa.

Đến lần giáp chiến tiếp theo, đám quân Quỷ liền chuẩn bị không biết bao nhiêu là hoa quả tới để mà ném vào Phật. Phật lại bảo Người tới nhặt để làm lương ăn, sau đó lại lấy máu chó đem vẩy ở khắp mọi nơi. Đám quân theo Quỷ ấy nhìn thấy máu chó là sợ đến hoảng hồn liền bỏ chạy một nước.

Lần giáp chiến thứ hai, lần này Quỷ sai quân của mình đem đến rất nhiều oản chuối để ném vào Người và Phật. Nhưng Phật lại tiếp tục bảo Người đi nhặt hết để làm lương ăn. Sau đó còn đem tỏi giã nát và phun hết lên đám quân của Quỷ. Bọn chúng ngửi được mùi tỏi thì sợ hãi mà co giò bỏ chạy hết cả.

Lần ba giáp chiến, lần này thì Quỷ sai quân đem theo cơm nắm cùng với trứng luộc để ném vào Phật và Người. Và cũng như hai lần trước, Người lại có được thức ăn, và cũng nghe lời của Phật, đem vôi bột ném vào đám quân của Quỷ. Có người lại đem lá dứa ra và quất túi bụi vào đám Quỷ, khiến cho chúng chẳng chạy kịp. Và đám Quỷ ấy lại tiếp tục bị Phật đem đày ở tít ngoài biển Đông xa xôi.

Cái ngày mà cả đám Quỷ gồm Quỷ già, Quỷ trẻ, Quỷ cái, Quỷ đực cùng nhau cuốn gói để ra đi, nhìn bộ dáng của chúng thiểu não vô cùng. Tất cả bọn chúng đều đồng loạt rập đầu xuống đất để xin Phật thương tình có thể cho phép chúng một năm có được vài ba ngày vào trong đất liền để thăm nom phần mộ tổ tiên và cha ông của chúng.

Vì thấy chúng cứ khóc váng hết cả lên, Phật cũng thương hại mà hứa cho. Bởi thế nên hằng năm, mỗi khi dịp Tết nguyên đán tới cũng chính là ngày đám Quỷ được phép trở lại đất liền. Còn con người thì cũng theo lệ mà trồng thật nhiều cây nêu để cho đám Quỷ ấy không dám tới nơi con người đang sinh sống. Và ở trên cây nêu cũng có khánh đất, khi gió tới sẽ phát ra tiếng động để nhắc nhở đám Quỷ nghe được mà tránh đi.

Nhiều khi thì ở trên đó cũng sẽ được buộc thêm nắm lá dứa hay cành đa mỏ hái, Quỷ trông thấy sẽ rất sợ hãi. Ngoài ra thì con người cũng vẽ thêm những hình cung tên có hướng mũi nhọn phía Đông, còn rắc thêm vôi bột dưới đất vào những ngày lễ Tết, chính là để cấm cửa không cho Quỷ vào.

Trong dân gian có lưu truyền câu tục ngữ như sau:

“Cành đa lá dứa treo kiêu (cao),
Vôi bột rắc ngõ chớ trêu mọi nhà.
Quỷ vào thì quỷ lại ra,
Cành đa lá dứa thì ta cứa mồm.”

Hơn nữa, trước đây con người cũng tin rằng mỗi khi muốn đuổi Quỷ, ví dụ như là khi xuất hiện dịch tễ, thì mọi người sẽ cùng treo những bó lá dứa lên trước ngõ, hoặc là dùng máu chó vẩy ở khắp nơi để cho đám Quỷ khỏi quấy rỡ. Đàn bà con gái cũng thường đem tỏi buộc vào những giải yếm, mục đích cũng gần giống như vậy.