Tại sao nói thực vật là bộ máy làm sạch bầu khí quyển bị ô nhiễm?

Con người trong quá trình duy trì sự sống đều phải hít khí oxi và thải khí cacbonic. Khi nồng độ cacbonic trong không khí quá cao, sự hô hấp của con người sẽ gặp khó khăn hoặc không thoải mái, thậm chí có thể trúng độc. Thực vật xanh là nhà sáng tạo duy nhất có thể dùng ánh nắng môi trường quang hợp thành chất hữu cơ và lại là nhà máy chế tạo oxi hấp thụ khí cacbonic trên Trái Đất. Thực vật ngoài tác dụng hấp thụ khí cacbonic trong không khí thì đối với một số chất khí có hại như sunfuađioxit, clo và hiđric Flo (HF) cũng có khả năng hấp thụ tích lũy nhất định. Ví dụ như một hecta rừng liễu sam (cây sam), mỗi năm hấp thụ 720 kg sunfua đioxit (SO2); 259 km2 cỏ linh lăng hoa tím thì mỗi năm có thể giảm hơn 600 tấn SO2 trong không khí; một hecta rừng ngân hoa, mỗi năm có thể hấp thụ 11,8 kg flo hiđric (HF), một hecta rừng cây hòe gai, mỗi năm có thể hấp thụ 42 kg khí clo.

Thực vật đối với các chất phóng xạ không những có tác dụng của sự lan truyền của nó mà còn có tác dụng lọc và hấp thụ. Ví dụ ở Mỹ, các nhà khoa học đã từng dùng các nơtơrông và tia γ liều lượng khác nhau để phóng hỗn hợp vào 5 khoảnh rừng cây lịch, thấy cây cối có thể hấp thụ lượng chất phóng xạ nhất định mà không ảnh hưởng tới sự sinh trưởng của chúng, từ đó có thể làm sạch không khí.

Cát bụi là chất ô nhiễm chủ yếu trong không khí, thể tích và trọng lượng của nó rất nhỏ, bay khắp nơi. Trong bụi đất, ngoài bụi cát và bụi bặm ra còn có những hạt kim loại như thủy ngân, photpho và các bụi than khói dầu, những chất này thường gây bệnh về đường hô hấp cho con người. Thực vật đặc biệt là ở những khu rừng vành đai do cây cối tạo thành có nhiều tầng lá rậm rạp và tán rừng, do các cành cây nhỏ tạo ra, giống như một chiếc lồng dày sít, có tác dụng lọc ô nhiễm đất bụi trong không khí gây cản trở ngưng đọng và hấp thụ, từ đó làm sạch môi trường. Theo tính toán, lượng bụi trong không khí ở khu xanh hóa và khu chưa xanh hóa chênh lệch nhau 10% - 15%; hàm lượng bụi trong không khí trên đường phố so với nơi có nhiều cây rậm rạp như công viên sẽ hơn 1/3 hoặc 2/3. Tuy nhiên, tùy loại cây khả năng hút bụi cũng khác nhau, kết quả thực nghiệm chứng minh: khả năng giảm bụi của cây lá rộng cao hơn so với cây lá kim, 1 hecta rừng vân sam mỗi năm giảm 32 tấn bụi, cây tùng giảm 34,4 tấn bụi, cây thủy thanh giảm 68 tấn bụi…

Sự sạch hóa không khí của thực vật chính là tác dụng vật lí như chức năng hấp thụ và công năng tích lũy, ngăn cản, ngưng đọng, hấp thụ thông qua thực vật, biến không khí ô nhiễm thành không khí trong lành không chứa chất ô nhiễm hoặc chứa ít chất ô nhiễm. Khả năng làm sạch không khí lớn nhỏ đều phải dựa vào tác dụng của quần thể thực vật. Vì vậy, nên làm sạch không khí của một thành phố hoặc một nhà máy, có lợi cho cuộc sống và sức khỏe của con người. Ngoài việc căn cứ vào các chất và nồng độ không khí ô nhiễm của nhà máy, thành phố để chọn chủng loại cây tạo rừng xanh hoá ra, còn cần có tỉ lệ diện tích đất xanh nhất định.